Felsefenin doğuşu(İlk çağ felsefesi)

Felsefenin doğuşu(İlk çağ felsefesi)

Yunan felsefesi deyince Hellenizm-Roma felsefesini anlarız. Ve bunu ilk çağ felsefesinde inceleriz ayrıca bu çağa Antik  felsefe de denilir.

Felsefe deyimi, Yunanca Philosophia sözcüğünden gelir. Felsefe, philosophia’nın Arapça’da aldığı biçimidir. Türkçe’ye Arapça üzerinden girmiştir.  Philosophia birleşik bir sözcüktür ve Philia ve Sophia, yani bilgelik sevgisinin birleşiminden oluşmuştur.

Herakleithes Pontikus’a göre bu deyimi ilkin Pythagoras kullanmış. Ve kendisine de filozof (philosophos) dermiş. Çünkü, ona göre sophia, bilgelik, eksiksiz doğru yalnız tanrılara yakışır; insana ise ancak philosophia, yani bilgeliği sevmek, dolayısıyla ona ulaşmaya çalışmak yaraşır.

Yunan felsefesinin tarihi, ilk planda Batı biliminin doğuşunu görmek, öğrenmek demektir.

Yunan felsefesinin ele alıp işlediği konular bakımından gelişmesini, görmek istersek;

1. İlk döneminde Yunan felsefesi hemen hemen bütünüyle dış doğaya, cisimlerin dünyasına yönelmiş olan bir doğa felsefesidir.

2. Bundan sonra insana karşı uyanan ilgi, klasik dönemin geniş sistemlerine yol açmıştır. Bu sistemlerde Tanrı, insan ve doğa, bir düşünce bağlantısı içinde kavranmak istenmiştir.

3. Aristoteles’in kendi felsefesiyle okulunda gelişen ve biriken çok zengin bilgi kadrosu, tek tek bilimlerin bağımsızlığına, her bilgi kolu üzerinde ayrıca çalışmalara yol açmıştır. Bundan sonra, herşeyi, bütün konuları içine almak isteyen bir sistem yerine; aralarında gittikçe ayrımlaşan bilimlerin bir karmaşası geçmiştir. Felsefe kendini bu bağlantıdan ayırmış, onun payına dünya ve hayat görüşleriyle ilgili genel sorunlarla uğraşmak düşmüştür.

4. Bu son döneminde Antik felsefeye gittikçe daha çok dini öğeler karışmıştır. Bunların arasında Doğu’dan gelenleri de vardır: Bu arada Hint ve Mısır dinlerinin birtakım görüşleri, bazı Antik düşünürlere özlenilen örnekler gibi görünmüştür. En sonunda yığınların din gereksinmesini daha iyi karşılayan Hristiyanlığın ortaya çıkmasıyla bu dönem de kapanmış, böylece antik felsefe sona ermiştir.

Felsefe; varolanlar üzerinde bilinçli, planlı bir düşünmeden doğmuştur. Öteden beri cevapları yalnız dinden, mythostan edinilen birtakım sorunlar, bir zaman gelip de eleştiren bir düşünmenin ve gözlemenin konusu yapılınca, felsefe tarihi de başlamıştır.

—————————–

Prof. Dr. Macit Gökberk….